'Herinneringen worden geherbergd in de wijde verborgenheid van het geheugen, in ontoegankelijke en niet onder woorden te brengen ruimten. Metaforen, ontoereikend en onmisbaar tegelijk, herscheppen het geheugen in een quasi-ruimte. Een inwendige plaats die geen plaats is. Wat we ons herinneren halen we tevoorschijn uit wonderbaarlijke...laten we het maar kamers noemen.' - Augustinus (354 - 430 na Chr.), Belijdenissen, Boek X
In het kader van het afstudeervak Beeldende Kunst / Toegepaste Vormgeving 2 ga ik op zoek naar deze ruimtes in de echte wereld en vertaal ze naar twee-dimensionale imaginaire vertrekken waar herinneringen en verhalen in opslag gaan.
he•mi•sfeer (de, zelfst.naamw.; m./v.) Uitspraak: [hemi'sfer] Verbuigingen:hemisferen (meerv.) (Oudgrieks: Hεμι (hemi) = half/helft en Sπηαιρα (sphaira) = "bol") kan verwijzen naar: 1. linker of rechter deel van de hersenen medisch; cerebrale hemisfeer; synoniem: hersenhelft; 2. helft van de aardbol, halfrond; zuidelijke of noordelijke hemisfeer.
ver•haal (het, zelfst.naamw. Uitspraak:[vərˈhal] Verbuigingen:ver|halen (meerv.) verslag van echte of gefantaseerde gebeurtenissen - verhalen vertellen, het scheppingsverhaal, vertelling, geschiedenis, persoonlijk verslag geven, op verhaal komen (herstellen van een indrukwekkende of vermoeiende gebeurtenis).
her•in•ne•ring (de; v; meervoud: herinneringen) - het herinneren; dat wat je je herinnert; geheugen. De terugkeer in het bewustzijn van feiten en ervaringen, in de regel uit eigen belevenis als functie van het geheugen.
natasja exel, student dbkv, cohort 2010, beeldend afstuderen: juni 2014, begeleiders: willem tanja - tiemen voorhorst
zondag 20 april 2014
proces #2
... wordt een ruimte die past in ons geheugenpaleis. We herinneren het licht en de plekken waar we iets kunnen achterlaten, opbergen en neerzetten om later weer terug te vinden. Dit is een geschikte structuur om mee te bouwen.
Ik blijf hier nog even. Ik pak een stoel en schuif aan tafel. Mijn armen lijken te zweven boven het blad. Ik leg mijn hoofd op mijn armen, draai mijn gezicht naar het licht en sluit mijn ogen... doe je de deur achter je dicht?
er gaat iets gebeuren ...
like somethin' is brewin' and bout to begin
can't put me finger on what lies in store
but I fear what's to happen
all happened before ...
zaterdag 19 april 2014
proces #1
Ik voel een collectie aankomen....
ik zie jou.... |
onderzoek #7
Je begrijpt het al, de net-geschreven tekst staat voor de gebeurtenis, de uitgelopen en onduidelijk leesbare tekst voor de herinnering.
Ik heb ook een voorbeeld van een gebeurtenis en de herinnering daaraan:
De gebeurtenis. |
De herinnering aan de gebeurtenis. |
Bron:
http://www.sciencechannel.com/tv-shows/through-the-wormhole
vrijdag 18 april 2014
onderzoek #6
Het is een landschap van verkeerd herinnerde gebouwen en structuren. Zij bouwde vanuit haar geheugen naar aanleiding van een beeld dat eerder, in 2000, gemaakt had.
Het werd een totaal andere installatie. Zij noemt het eerdere beeld een conceptuele blauwdruk voor het nieuwe beeld. Ze bouwt haar vervormde en droomachtige geheugenbeelden na. Het wordt een getrouw beeld dat de onherroepelijke cyclus van vergeten en verkeerd herinneren laat zien.
Evenflow, 2000 |
threshold, 2013 |
www.deborahschheim.com
geheugenpaleizen
woensdag 16 april 2014
onderzoek #5
De Methode van Loci
Loci is meervoud van het Latijnse locus, dat locatie betekent. Dus niet Loci, die enge zoon van...
Het is een oude mnemonische techniek van visualiseren en organiseren van informatie om deze later makkelijker te kunnen terughalen uit het geheugen.
In deze techniek memoriseer je de indeling van een gebouw of een ander soort geografische lay-out waar zich een aantal kamers of ruimtes kunnen bevinden. Daar breng je bepaalde onderwerpen, herinneringen en verhalen onder door als het ware door de ruimtes heen te lopen en de items te koppelen aan bepaalde kenmerken van de ruimte. Op deze manier haal je ze ook weer terug.
Ondertussen vind ik mooie loci waar ik mijn verhalen in wil opbergen, gewoon op school. Wie had dat gedacht. Morgen meer...
onderzoek #4
I get smarter when that words get into me
I've been thinking, I've been thinking ...'
Kort en vrij naar Queen B (eyonce) die lekker op het strand rondhangt met mr. 'If I do say so myself' terwijl wij lezen en lezen en lezen.
Ik lees De metaforenmachine van Douwe Draaisma en wordt meegenomen naar de plaatsen die ik zoek, daar waar onze verhalen zijn opgeslagen: in vormen van geheugen, kennis en herinneringen opgeslagen in paleizen, kamers, kooien en tal van kunstmatige geheugens.
Douwe Draaisma
Douwe Draaisma (1953) bezet de Heymans-leerstoel voor de geschiedenis van de psychologie aan de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, Rijksuniversiteit Groningen.
De metaforenmachine
Een geschiedenis van het geheugen
Het menselijk geheugen is door de eeuwen beschreven in termen van kunstmatige geheugens. De oudste prothese voor het herinneren, het schrift, gaf Plato de mogelijkheid het geheugen te vergelijken met een wastablet. In de middeleeuwen was het geheugen een codex of boek, waaraan de ervaring telkens een ander hoofdstuk toevoegde. In de renaissance verscheen de camera obscura als metafoor voor het visuele geheugen. De uitvinding van de fotografie en fonograaf, de belangrijkste kunstmatige geheugens na het schrift en voor de computer, maakte het mogelijk het geheugen te beschouwen als een instrument voor het conserveren en reproduceren van zintuiglijke prikkels. Voor oog en oor zijn in onze tijd tal van kunstmatige geheugens beschikbaar: computers, cd-schrijven, hologrammen, neurale netwerken technieken die beeld en geluid verplaatsbaar maakten in ruimte en tijd en als metaforen hun weg hebben gevonden naar theorieën over de werking van het geheugen. De metaforenmachine is een geschiedenis van het geheugen, verteld in metaforen.
Bron
www.douwedraaisma.nl
donderdag 10 april 2014
bos
dinsdag 8 april 2014
onderzoek #3
Waarom? Gewoon omdat het soms makkelijker is als je weet dat de definitie van marketing op de tweede plank van je geheugenkast ligt, naast het geboortejaar van Madonna (omdat dat nou eenmaal grappig is en een impuls geeft aan een complexe herinnering, niet omdat je het hoofd van Madonna zou zien bij de definitie van marketing - hoewel dat ook weer niet zo vergezocht is en dat in 2095 misschien wel het geval is).
Beeld werkt ondersteunend aan woord. Beeld verbeeld het woord. Beeld maakt het woord levend.
Waar ik naar zoek is het beeld waarin de verhalen in het geheugen zich bevinden.
Hoe ziet dat er uit? Hoe ziet dat geheugen er uit? Hoe zien de verhalen in dat geheugen er uit? Zijn ze herkenbaar? Hoe groot is dat? Wat voor kleur heeft dat? Is het abstract of figuratief? Mogen anderen het ook zien? Is het een duidelijk beeld? Herkenbaar? Of juist onwerkelijk?
In gesprek met mijn tweede afstudeerbegeleider, Tiemen Voorhorst, komen we op meerdere interessante inspiratiebronnen. Dit is nummer 1: Jan Rothuizen.
Hier twee stukken van het werk Fantasio - De Appel uit 2013.
Mythes, herinneringen en feiten van bezoekers verteld op papier.
Jan Rothuizen, Fantasio - De Appel, 2013 foto met tekening op film |
Jan Rothuizen, Fantasio - De Appel, 2013 muurtekening |
Bron
www.janrothuizen.nl
woensdag 2 april 2014
onderzoek #2
herinnering
her`in•ne•ring (de-woord; vrouwelijk) - herinneringen
het zich herinneren, geheugen; dat wat men zich herinnert: iem. iets in herinnering brengen; ter herinnering aan een grootse gebeurtenis; een dierbare herinnering; voorwerp dat aan iets of iem. herinnert, aandenken.
herinnering: 1 het herinneren, memorie; 2 bijgebleven indruk, beeld reminiscentie; 3 geheugen; 4 aandenken, souvenir; 5 datgene waarmee iem. herinnerd wordt iets te doen of te laten rappel.
herinnering: de terugkeer in het bewustzijn van feiten en ervaringen, in de regel uit eigen belevenis als functie van het geheugen.
herinnering: geheugen, memorie, gedachtenis, heugenis, memento, nagedachtenis, aandenken, souvenir, reminiscentie, rappel, recollectie.
...en hou dit even vast.
En dat is waar het om gaat: hoe doe je dat? En hoe deden ze dat vroeger?
Door het gebruik van mnemonische technieken. Dit is eeuwenoud en zolang er begrippen worden gevormd van wat 'herinnering' is en doet, wordt die gekoppeld aan mnemonische technieken.
Een paar mooie voorbeelden:
Giuloi Camillo, Geheugentheater, 1544 |
De Italiaanse filosoof Giulio Camillo geeft het 'creëren van de wereld' weer als herinneringstheater in het werk L’Idea del Theatro (1544). Het theater is vormgegeven als een arena waarin de studenten die zijn colleges volgen, toeschouwers worden.
Het geheugentheater wordt door artiesten en schrijvers nog steeds aangehaald en naar verwezen en opnieuw geïnterpreteerd. Bijvoorbeeld in Frances Yates’s invloedrijke boek, The Art of Memory (1966) en in de publicaties van Ted Hughes (1992), Carlota Caulfield (2003), en Hilary Mantel in Wolf Hall (2009); in het werk van beeldende kunstenaars, Jean Dubuffet (1977) en Bill Viola (1985).
Robert Fludd, Temple of Music, 1617-18 |
De muziektempel is een ingewikkeld mnemonisch systeem voor noten, toonladders en andere technische aspecten van muziek. Ik begrijp uit de informatie op internet dat er slechts weinig mensen zijn die dit begrijpen.
Interessant is dat de moeilijkheidsgraad zou aangeven dat de betekenis en het beeld van deze tempel vooral voortkomen uit het bewustzijn van Fludd zelf en gebaseerd zijn op zijn eigen herinnering.